Alsancak tarihi Havagazı Fabrikasında düzenlenen Dünya Rehberler Günü etkinliğinde meslekte 25. 40. ve 50. yılını dolduran rehberlere plaketleri takdim edildi.

Ödül töreni öncesi bir konuşma yapan İZRO Yönetim Kurulu Başkanı Macit Şaşzade, turist rehberleri için yeni getirilmek istenen yasayı değerlendirdi. Bazı bölümlere istihdam açılmak için yapılan yasanın yasalaşması halinde bu kez hali hazırda mesleği icra eden rehberlerin istihdam sorunu yaşayacağına dikkat çekti.

İZRO Yönetim Kurulu Başkanı Macit Şaşzade, “turist rehberleri şu günlerde büyük bir sorunla uğraşıyor. Turist Rehberliği Meslek Kanunu ile Seyahat Acentaları Birliği Kanununda değişiklik yapılmasına dair verilen kanun teklifi, Türkiye Büyük Millet Meclisine sunuldu. Meclise sunulan yasa teklifi ile Arkeoloji ve Sanat Tarihi gibi bölüm mezunu olanlara 100 saatlik bir eğitimden geçirilerek yabancı dil bilme şartı olmadan turist rehberi olma hakkı tanınıyor. Yine Turist Rehberliği eğitimi alan 40 ön lisans ve 46 lisans olmak üzere 86 programdan mezun olanlara da yabancı dil bilme şartı olmaksızın rehber olabilme hakkı tanınıyor. Her tur aracında bir rehber bulundurma zorunluluğu kalkıyor” dedi.

Yasa teklifine yönelik tüm Türkiye’de tur rehberlerinden itiraz sesleri yükselirken, uzmanlar ise bu yasayı ‘kaş yapayım derken göz çıkaracak yasa’ şeklinde yorumladı. Bu konuda İzmir Turist Rehberleri Odası (İZRO) Yönetim Kurulu Başkanı Macit Şaşzade, yönetim kurulu, diğer odalar ve üst kurulumuz TUREB ile Ankara’ya çıkarma yaparak yasa teklifinin mesleği etkileyeceği olumsuz yönleri Mecliste anlatmaya çalışıyorlar. Çalışmalara ilişkin bilgiler veren Şaşzade, turist rehberlerinin ve bu alanda eğitim gören öğrencilerin endişeli olduğunu belirterek, “Yasa geçerse bazı bölümlerdeki işsizlik sorununu çözeyim derken mevcut rehberler için yeni bir işsizlik sorunu ortaya çıkacak” dedi

Yasa teklifinin geçirilmesinin altında yatan sebeplere değinen İZRO Başkanı Şaşzade, “Bazı istihdam sıkıntısı yaşanan; Arkeoloji ve Sanat Tarihi gibi alanlarda iş imkanı yaratılmaya çalışılıyor. Bu şimdi Arkeoloji ve Sanat Tarihi mezunlarıyla başlayacak. Arkasından 86 tane lisans ve ön lisans ve lisansüstü bölüm var ve bunlardan mezun olmuş binlerce insan var ve birikmiş durumda. Bu birikim ise kamu kurumları üzerinde ciddi bir baskı oluşturuyor. Atama bekliyorlar. Durum böyle olunca kendilerince çok basit bir çözüm buldular. ‘Bu yeni mezunları 100 saatlik bir eğitim ile özel sektöre aktaralım’ deniyor” ifadelerini kullandı. Bu durumun anayasanın eşitlik ilkesi ile çeliştiğini belirten Şaşzade, “Birisi 4 yıl okuyup rehber oluyor, birisi 2 yıl okuyup rehber oluyor. Birisi ise üniversite bitirip, üstüne tezsiz yüksek lisans bitirip rehber oluyor. Bir de bunun üstüne arkeolojiden ve sanat tarihinden mezun olanlara, 100 saatlik bir kurs açıp, mezun edin ve piyasaya girsinler. 13 bin 300 tane rehber var ve bunları da yeterli görmüyorlar. Peki sizin her sene binlerce kişinin mezun olduğu rehberlik bölümlerinden iş bulmayı bekleyen kaç bin kişinin olduğundan haberiniz var mı? Bu konuyu gündeme getirdiğimiz zaman ise; ‘Üzülmeyin biz onları da bir kotaya koyarız’ diyorlar. İş bulamayan, çalıştığı yerde tam olarak parasını alamayan rehberlerin sorunları var. Bunları çözmeyip başka alanları da buraya yönlendirirseniz; bu alanda bir kaosa sebebiyet verebilirsiniz. İşsizlik sorununa çare olayım derken daha büyük bir işsizlik sorunu yaratabilirsiniz” dedi.

İZRO Başkanı Şaşzade teklif edilen tasarıyla ilgili endişelerini de şu sözlerle anlattı;

Tasarıda kamudan iş bekleyen sanat tarihçi ve arkeologlara rehberlik yolunu açmak, kamuya istihdam baskısını azaltarak yükü özel sektöre aktarmaktır. Rehberlik mesleğini icrası için gerekli eğitimini 100 saatlik bir süreye sığdırmaktadır. Bu durumda bu kadar rehberlik bölümü mezunu iş bulamıyorken, binlerce yeni rehberle emeği ucuza almak değil de nedir?

Her tur aracında turist rehberi bulunma zorunluluğu kaldırılması ifadesi muğlak ve kötü kullanıma açık ifadedir. Turist Rehberleri Turizm Kamu diplomasisinin gereklerini yerine getirir ve Türkiye tanıtımına büyük katkı verir ve yeni dostlar kazandırır. Ama yeni yasa sadece müze ve ören yerlerine hapsolma tehlikesini berberinde getirmektedir. Rehberlik mesleği sadece ören yerini ve müzeyi anlatmaz, bölgenin tarihini, kültürünü ve folklorunu anlatır. Ayrıca tur esnasında oluşabilecek krizleri yönetir. Teklifin bu şekilde kabul edilmesi durumunda, yabancı gruplara eşlik eden grup liderleri bu anlatımları diledikleri gibi yapar. Jeopolitik yapısı itibariyle Türkiye gibi bir coğrafyada Ermeni meselesi, Kıbrıs meselesi ve bunun gibi hassas konuları yabancı grup liderlerine bırakılamaz. Bu bir milli güvenlik meselesidir.

Yabancı dil zorunluluğunun kaldırılması, iç turizm de artan talebi karşılamak için gerekçe olarak sunuluyor. Günümüzde yapılan hemen her iş başvurusunda yabancı dil şartı aranırken rehber olmak için istenmemesi şaşırtıcı. Bugün Türkiye’ye dağılmış 13.000 turist rehberi vardır ve hepsi de ana dili olarak Türkçelerini kullanmaktadırlar. Eğitim alan yeni nesilleri 21. yüzyılın rekabetçi koşullarına hazırlamak yerine, dil bilmeden Rehber olmalarının önünü açmak büyük hatadır.

Anayasada da belirtildiği üzere kazanılmış haklar geri alınamaz. Her beş yılda bir dil sınavı tekrarı düşünülemez. Avukatlık, doktorluk gibi kaç meslekte tekrar sınav uygulanıyor, düşünülmesi gerekir.

Böylesi önemli bir konuda, turizm paydaşlarından görüş alınmadan, sunulan gerekçeler bilimsel verilere desteklenmeden ve tartışılmadan hazırlanan bu taslak, maalesef bekleneni vermekten uzak. Turist Rehberliğinin gelişimine katkısı olmayacağı açıktır. Bu yasa taslağının onaylanması durumunda hem Türk Turizmi, hem de Turist Rehberliği mesleği yara alacaktır. Ayrıca bu durum Türk Turizmi hizmetlerinde ciddi bir kalite kaybına ve imaj bozulmasına sebep olacaktır. Bu tasarının geri çekilmesini ve tüm paydaşların katılımı ile yeni düzenlemenin hazırlanmasını öneriyoruz.